Het werk van een jobcoach of re-integratieconsulent is uitdagend en betekenisvol, zeker als je cliënten begeleidt uit het Doelgroep-register of met een Wajong-uitkering. Deze mensen hebben vaak te maken met Multi-problematiek, autisme, ADHD, ADD of andere uitdagingen.
Voor deze doelgroep is begeleiding niet alleen een kwestie van kennis over werkplekken of regelgeving, maar vooral een kwestie van het juiste menselijke inzicht en vaardigheden. Wat maakt een jobcoach echt goed in dit werk? Hieronder belichten we in een samenvatting de visie van enkele coaches als deze het hebben over de belangrijkste kwaliteiten en vaardigheden.
1. Oprechte empathie en luistervaardigheid
Veel cliënten in deze doelgroep hebben het gevoel niet gehoord of begrepen te worden. Een goede jobcoach biedt een luisterend oor, zonder te oordelen. Empathie gaat verder dan begrip tonen; het is actief luisteren naar wat iemand écht nodig heeft. Dat betekent ook tussen de regels door kunnen horen wat een cliënt soms niet durft of kan zeggen.
Bijvoorbeeld: een cliënt met autisme kan zich snel overweldigd voelen door een drukke werkomgeving, maar zal dat misschien niet direct aangeven. Een goede coach stelt gerichte vragen en biedt ruimte om gevoelens te uiten, waardoor oplossingen op maat gevonden kunnen worden.
2. Maatwerk en flexibiliteit
Geen enkele cliënt is hetzelfde. Terwijl de ene persoon baat heeft bij duidelijke, stapsgewijze begeleiding, kan een ander meer behoefte hebben aan een coach die vooral motiveert en vertrouwen geeft. Maatwerk is essentieel.
Een coach moet bovendien kunnen omgaan met onverwachte situaties. Bijvoorbeeld wanneer een cliënt met ADHD moeite heeft om afspraken na te komen of structuur te houden. Het aanpassen van je aanpak en tools (zoals reminders, visuele planningen of korte, duidelijke gesprekken) is cruciaal.
3. Geduld en doorzettingsvermogen
Het proces van re-integratie of het vinden van werk verloopt vaak niet lineair. Er kunnen tegenslagen zijn, zoals een cliënt die zich onzeker voelt, weerstand ervaart of na een afwijzing moedeloos wordt. Een goede jobcoach houdt vol, ook als de cliënt zelf even niet meer ziet hoe hij verder moet.
Dit geduld vraagt om mentale veerkracht van de coach. Kleine stappen en successen worden gevierd, want het opbouwen van zelfvertrouwen bij cliënten kost tijd.
4. Communicatieve vaardigheden en duidelijkheid
Communicatie is een kernvaardigheid. Dit geldt niet alleen in gesprekken met cliënten, maar ook in contacten met werkgevers, collega’s en eventuele andere hulpverleners. Heldere communicatie helpt om misverstanden te voorkomen en verwachtingen goed te managen.
Bijvoorbeeld: werkgevers hebben vaak vragen over wat het betekent om iemand met een diagnose als autisme of ADHD aan te nemen. Een goede jobcoach kan hierop inspelen, vooroordelen wegnemen en uitleggen welke kwaliteiten een cliënt juist meebrengt.
5. Probleemoplossend vermogen
Cliënten in het Doelgroep-register hebben vaak te maken met meerdere uitdagingen tegelijk, zoals schulden, een gebrek aan werkervaring of beperkte sociale vaardigheden. Een jobcoach moet creatief zijn in het zoeken naar oplossingen en samenwerken met andere partijen om obstakels weg te nemen.
Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat de coach contact legt met schuldhulpverlening, sociale diensten of een jobcarving-traject organiseert, waarbij een baan op maat wordt gemaakt voor de cliënt.
6. Kennis van regelgeving en netwerken
Naast de zachte vaardigheden is kennis van de relevante wet- en regelgeving onmisbaar. Denk aan het Doelgroep-register, Wajong, loonkostensubsidie en no-risk polissen. Deze kennis stelt de jobcoach in staat om werkgevers te ondersteunen en cliënten te helpen bij het benutten van hun mogelijkheden.
Een uitgebreid netwerk helpt bovendien om passende werkplekken te vinden en samenwerkingen met werkgevers soepel te laten verlopen. De coach is hierbij een bruggenbouwer die de belangen van beide partijen begrijpt.
7. Het bieden van hoop en perspectief
Misschien wel de meest waardevolle eigenschap van een goede jobcoach is de vaardigheid om cliënten perspectief te bieden. Voor mensen die vaak zijn afgewezen of zich belemmerd voelen door hun beperkingen, is het cruciaal dat iemand in hen gelooft.
Een goede coach helpt cliënten niet alleen om werk te vinden, maar ook om zichzelf opnieuw te zien als iemand met waardevolle talenten. Dit vergt een combinatie van geduld, oprechte interesse en de kunst om het zelfvertrouwen van een ander te laten groeien.
Conclusie
Een goede jobcoach is meer dan een begeleider; het is een motivator, een probleemoplosser, een luisterend oor en een expert in maatwerk. Het werken met cliënten met multi-problematiek en andere aandachtspunten vraagt om een unieke mix van empathie, creativiteit en vakkennis. Wanneer deze vaardigheden samenkomen, kan een coach het verschil maken en bijdragen aan een toekomst waarin cliënten weer mee kunnen doen in de maatschappij en dat is het mooiste resultaat van allemaal.
Een goede Jobcoach is de sleutels tot succes in complexe begeleiding
Enkele coaches van De Overstap